Ρινικές Κόγχες
Στο πλάγιο τοίχωμα της μύτης υπάρχουν τρεις προεξοχές, που λέγονται κόγχες (1,2,3). Η κάτω ρινική κόγχη (1) είναι πολύ σημαντική για τη ρύθμιση της ροής του αέρα μέσα στη μύτη (βέλη). Όμως σε χρόνιες φλεγμονές, όπως η χρόνια ρινίτιδα, συχνές διογκώσεις οδηγούν σε μόνιμη υπερτροφία, η οποία προκαλεί παρεμπόδιση της ροής του αέρα. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική μείωση του όγκου της κόγχης.
Τι Είναι Οι Ρινικές Κόγχες;
Οι τρεις ρινικές κόγχες είναι προεξοχές στο εσωτερικό πλάγιο τοίχωμα της μύτης, οι οποίες αυξάνουν τη λειτουργική επιφάνεια του βλεννογόνου και βοηθούν την ομαλή ροή του αέρα μέσα στη μύτη. Η κάτω ρινική κόγχη είναι, επιπλέον, ο ρυθμιστής αυτής της ροής.
Τι Είναι Υπερτροφία Των Ρινικών Κογχών;
Η υπερτροφία των κογχών είναι παθολογική μόνιμη διόγκωση στα πλαίσια της χρόνιας ρινίτιδας. Η διόγκωση των κογχών με τις αλλαγές της θερμοκρασίας είναι φυσιολογική λειτουργία, που εξασφαλίζει τη θέρμανση του ψυχρού εισπνεόμενου αέρα, ώστε να φθάνει αβλαβής στους πνεύμονες. Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι χαμηλή, η κεφαλή της κάτω κόγχης διογκώνεται και η ροή του αέρα μέσα στη μύτη επιβραδύνεται, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στον βλεννογόνο να θερμάνει τον κρύο αέρα. Όταν κάνει ζέστη, συμβαίνει το αντίθετο. Η χρόνια ρινίτιδα συχνά απορρυθμίζει αυτό τον μηχανισμό και με τον καιρό προκαλεί μόνιμη υπερτροφία της κάτω κόγχης, που συμβάλλει στη ρινική απόφραξη. Αν αυτή η υπερτροφία δεν ανταποκριθεί στη φαρμακευτική θεραπεία, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική θεραπεία.
Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Υπερτροφίας Των Ρινικών Κογχών;
Μερικά συμπτώματα τα οποία μπορεί να προκαλούνται από τις διογκωμένες κόγχες μύτης είναι τα παρακάτω:
- δυσκολία στην αναπνοή από τη μύτη, που αναγκάζει τον ασθενή να αναπνέει από το στόμα
- ξηροστομία
- ροχαλητό
- πονοκέφαλος
- αίσθημα πίεσης ή βάρους στο πρόσωπο
- μειωμένη όσφρηση
Υπερτροφικές Ρινικές Κόγχες – Διάγνωση
Μετά την απαραίτητη λήψη του ιστορικού από τον γιατρό, η διάγνωση της υπερτροφίας των ρινικών κογχών γίνεται με προσεκτική εξέταση της μύτης με το ρινοσκόπιο ή/και το ενδοσκόπιο. Απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία, απαιτούνται σπάνια.
Πού Οφείλεται Η Υπερτροφία Των Ρινικών Κογχών;
Η υπερτροφία των ρινικών κογχών είναι αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονής της μύτης, που λέγεται χρόνια ρινίτιδα. Η χρόνια ρινίτιδα μπορεί να είναι αλλεργική, όταν οφείλεται σε υπερευαισθησία σε ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα, ή μη αλλεργική, όταν δεν υπάρχει συγκεκριμένη υπερευαισθησία, αλλά μια γενική υπεραντιδραστικότητα του βλεννογόνου της μύτης.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση της υπερτροφίας των ρινικών κογχών μπορεί να είναι φαρμακευτική ή χειρουργική.
Φαρμακευτική Αντιμετώπιση
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπερτροφίας των ρινικών κογχών ουσιαστικά είναι η φαρμακευτική θεραπεία της χρόνιας ρινίτιδας, που την προκαλεί. Στα πλαίσια αυτής της θεραπείας, ο γιατρός μπορεί να συστήσει:
- πλύσεις με φυσιολογικό ορό
- σπρέι κορτιζόνης, τα οποία είναι ασφαλή για μακροχρόνια χρήση επειδή έχουν αμελητέα απορρόφηση από τον βλεννογόνο
- σπρέι συνδυασμού κορτιζόνης με αντισταμινικό όταν υπάρχει αλλεργία
Τα αποσυμφορητικά σπρέι είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για λίγες μόνο μέρες, για το απλό κρυολόγημα ή τις άλλες λοιμώξεις. Δεν ενδείκνυνται για τη θεραπεία χρόνιων προβλημάτων της μύτης, όπως η υπερτροφία των κογχών, διότι προκαλούν εθισμό και σημαντικές βλάβες στον βλεννογόνο της μύτης.
Χειρουργική Των Ρινικών Κογχών
Η χειρουργική μείωση του όγκου των υπερτροφικών ρινικών κογχών γίνεται είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με τη διόρθωση σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος. Η σύγχρονη τάση είναι να αποφεύγονται επιθετικές παρεμβάσεις στις κόγχες, γιατί προκαλούν βλάβη στον βλεννογόνο και αλλαγές στην ανατομία, που επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργία της μύτης. Παρόλα αυτά, υπάρχουν περιπτώσεις που η χειρουργική μπορεί να βοηθήσει. Οι διάφορες μέθοδοι που μπορεί να εφαρμοστούν είναι συνοπτικά οι εξής:
Κογχοτομή
Είναι η χειρουργική αφαίρεση ολόκληρης ή μέρους της κάτω ρινικής κόγχης. Η μέθοδος αυτή αλλάζει την ανατομία της ρινικής κοιλότητας και παρενοχλεί την ομαλή ροή του αέρα μέσα στη μύτη. Συχνά ο ασθενής αισθάνεται ότι δεν μπορεί να αναπνεύσει, ακόμα και αν η μύτη είναι τελείως ανοιχτή (Σύνδρομο της Κενής Μύτης). Επιπλέον, είναι μία αιματηρή εγχείρηση, με σημαντική πιθανότητα διεγχειρητικής ή μετεγχειρητικής αιμορραγίας. Αυτοί είναι οι λόγοι που η κογχοτομή σήμερα δεν θεωρείται αποδεκτή μέθοδος μείωσης των κογχών, παρά την εκτεταμένη χρήση της στο παρελθόν. Αν ο ασθενής βρίσκεται υπό γενική αναισθησία, όπως σε εγχειρήσεις του διαφράγματος, μπορεί να γίνει μείωση των κογχών με χρήση shaver, μια μέθοδο για την οποία θα μιλήσουμε στη συνέχεια.
Καυτηρίαση
Η καυτηρίαση των κογχών μπορεί να γίνει με διαφορετικές τεχνολογίες, όπως διαθερμία, Laser ή Ραδιοσυχνότητες (μικροκύματα) που προκαλούν ελεγχόμενο έγκαυμα στον βλεννογόνο της κόγχης. Η ουλή που ακολουθεί την επούλωση, έλκει τον βλεννογόνο της κόγχης προς τα πλάγια και έτσι αυξάνεται ο ελεύθερος χώρος μέσα στη μύτη. Αν και όλα τα είδη καυτηρίασης προκαλούν απώλεια μέρους του λειτουργικού βλεννογόνου της μύτης, είναι δημοφιλείς μέθοδοι μείωσης των κογχών, επειδή δεν απαιτούν γενική αναισθησία και μπορούν να γίνουν στο ιατρείο με τοπική αναισθησία, χωρίς ιδιαίτερη ταλαιπωρία για τον ασθενή. Επίσης, μπορούν να επαναληφθούν, αν χρειαστεί, αν και υπερβολική εφαρμογή μπορεί να προκαλέσει εκτεταμένη ουλοποίηση και να επηρεάσει τη λειτουργική ικανότητα του βλεννογόνου. Μετά την καυτηρίαση, σχηματίζονται κρούστες επάνω στις κόγχες για κάποιες μέρες, που χρειάζονται αφαίρεση από τον γιατρό.
Υποβλεννογόνια κογχοπλαστική
Αν το οστό της κόγχης είναι μεγάλο, ο χειρουργός μπορεί να αφαιρέσει μέρος από αυτό, μαζί με τον βλεννογόνο που το καλύπτει. Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία, υπό ενδοσκοπικό έλεγχο.
Οι ραδιοσυχνότητες είναι μια σχετικά νέα τεχνολογία (νεότερη των Lasers), που λειτουργεί με μικροκύματα, και προκαλεί ελεγχόμενη καυτηρίαση με περιορισμένη παράπλευρη θερμική βλάβη. Στην εικόνα φαίνεται η λεύκανση του ιστού της κόγχης, που προκαλείται από το διπολικό ηλεκτρόδιο, που έχει τοποθετηθεί μέσα στη μάζα της κόγχης, κάτω από την επιφάνεια του βλεννογόνου. Η καυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες είναι μία εύκολη μέθοδος μείωσης του όγκου της κόγχης, που μπορεί να γίνει και στο εξωτερικό ιατρείο με τοπική αναισθησία.
Αν ο ασθενής βρίσκεται υπό γενική αναισθησία, όπως σε εγχειρήσεις του διαφράγματος, μπορεί να γίνει μείωση των κογχών με χρήση shaver. Ένα ειδικό εργαλείο, διαμέτρου 2 χιλιοστών, με αιχμηρό άκρο, τοποθετείται μέσα στον ιστό της κόγχης, και ένα μικροσκοπικό περιστρεφόμενο μαχαιρίδιο αφαιρεί την περίσσεια ιστού κάτω από τον βλεννογόνο, ενώ η συνδεδεμένη αναρρόφηση την απομακρύνει. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η θερμική παράπλευρη βλάβη των ιστών, που προκαλείται με όλων των ειδών τις καυτηριάσεις, αλλά και οι κρούστες, που τις συνοδεύουν.
Μερική υποβλεννογόνια κογχοτομή με μικροτόμο (shaver)
Μέσα από μία μικρή τομή, ένα μικρό εργαλείο, διαμέτρου 2 mm με αιχμηρό άκρο, εισάγεται κάτω από τον βλεννογόνο της κόγχης (εικόνα). Το μικροσκοπικό περιστρεφόμενο μαχαιρίδιο στην άκρη του εργαλείου αφαιρεί την περίσσεια μαλακού ιστού κάτω από τον βλεννογόνο και η συνδεδεμένη αναρρόφηση την απομακρύνει. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η θερμική παράπλευρη βλάβη των ιστών, που προκαλείται με όλων των ειδών τις καυτηριάσεις, αλλά και οι κρούστες που τις συνοδεύουν. Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία και είτε με ενδοσκοπικό είτε με συμβατικό εξοπλισμό. Αυτή είναι η μέθοδος που προτιμάμε στο Ρινολογικό Κέντρο Αθηνών, για ασθενείς που χειρουργούνται για σκολίωση ρινικού διαφράγματος, γιατί προκαλεί μικρότερο τραυματισμό της κόγχης και μικρότερη ουλή, ενώ δεν υπάρχουν μετεγχειρητικές κρούστες.
Κόστος Επέμβασης
Ο κάθε ασθενής είναι ξεχωριστός. Η θεραπευτική αντιμετώπιση σε κάθε περίπτωση προτείνεται από τον γιατρό, μετά από λεπτομερή λήψη ιστορικού, προσεκτική κλινική εξέταση και εκτίμηση τυχόν απεικονιστικών εξετάσεων. Η τελική απόφαση λαμβάνεται μαζί με τον ασθενή, ανάλογα με την επιθυμία του, την κατάσταση της γενικής του υγείας και τις ειδικές συνθήκες, αλλά και την ασφάλεια υγείας του. Το τελικό κόστος της διαδικασίας θα υπολογιστεί μετά τη λεπτομερή ανάλυση όλων των παραπάνω στοιχείων.
Ο ΩΡΛ Δρ. Τιμολέων Τερζής και η Ρινολογική Ομάδα Αθηνών βρίσκονται στη διάθεσή σας για να σας δώσουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τις υπερτροφικές ρινικές κόγχες και για να λύσουν κάθε απορία σας. Επικοινωνήστε μαζί μας και κλείστε ραντεβού στο Ιατρείο μας στο Μαρούσι ή μέσω διαδικτύου.
Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται σε αυτή την ιστοσελίδα έχουν σκοπό τη γενική ενημέρωση και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την επαγγελματική ιατρική συμβουλή ή την εκτίμηση μετά από εξέταση από ειδικό ιατρό. Ο συντάκτης δεν μπορεί να αναγνωρίσει καμία ευθύνη για βλάβη που τυχόν προκύψει από κακή χρήση των πληροφοριών αυτών.